Sinds kort lees ik de jongens iedere avond voor uit ‘In de ban van de ring’. Voor Thijn is het de tweede keer, maar hij geniet net zoveel als Noek, die alles voor het eerst hoort. En terwijl de jongens zich verliezen in de spannende strijd tussen goed en kwaad, vallen mij opeens weer andere dingen op in het dikke boek.
Het verhaal is één groot inwijdingsproces voor veel verschillende personages. De hobbit Frodo neemt zijn verantwoordelijkheid door de ring naar Mordor te brengen, maar ook Aragorn neemt na lang twijfelen eindelijk zijn voorbestemde rol als koning op zich. Maar ook tovenaar Gandalf groeit. Net als de hobbits Sam, Merijn en Pepijn. Alle personages maken de stap van een soort onbestemd, niet-weten wat ze nou precies te doen hebben in dit leven, naar een volwassen besef van verantwoordelijkheid en daadkracht.
Zo gaat het in alle grote verhalen: via een aantal stappen komt een onbezonnen personage tot volwassenheid en volbrengt daarbij een belangrijke taak. Dat geldt net zo zeer voor mythische verhalen als ‘In de ban van de ring’ en ‘Star Wars’, als voor kinderfilms als ‘Cars’ en ‘Finding Nemo’. Aan het eind van het verhaal keren de personages wijs, volwassen en verlost van hun angsten en ego terug naar huis. Eind goed, al goed.
Misschien wel de belangrijkste les die Frodo en Bliksem McQueen leren is dat je het in je eentje niet redt. Er is altijd een mentor die erop wijst dat de toekomstige held het alleen redt als hij zich verbindt met anderen. Welke taak de toekomst ook brengt, succes kan er alleen zijn als je krachten verenigt en je laat helpen door gelijkgestemden.
Die boodschap komt vaak voorbij. En – mits goed verteld – geeft hij ons ook vaak een warm gevoel. Want wij snappen die boodschap. Natuurlijk is het fijn om dingen samen uit te zoeken, om een taak samen te volbrengen, van elkaars kwaliteiten gebruik te maken en te leren van elkaar. Wij zijn gemeenschapsdieren. Het gebruik maken van de kracht van het grote geheel heeft ons gebracht waar we zijn. Als onze verre voorouders besloten hadden om op alleen te gaan, hadden we het als soort misschien überhaupt niet gered.
Maar dat gevoel van samen kan ook beknellend zijn. Zeker omdat dat ‘samen’ in onze geschiedenis vaak van hogerhand werd opgelegd. Dus zijn we kritisch geworden naar de mening van anderen en houden we vast aan onze eigen individualiteit. Wij bepalen zelf wat goed voor ons is, welke keuzes we maken en hoe we onze eigen kinderen opvoeden.
Want als er één onderwerp is waar anderen niets over te zeggen hebben, dan is het wel hoe we onze kinderen opvoeden. Dat zoeken we zelf wel uit. En daar gaat geen consultatiebureau, schooljuf, moeder, buurman of goede vriend zich mee bemoeien. Want die doen ook maar wat hun richtlijnen, opleiding, eigen ouders, ongefundeerde mening of sterk gekleurde eigen ervaringen hun vertellen.
En zo sta je er dus redelijk alleen voor. Als vader vorm je we een klein eilandje met je eigen gezin en wat vrienden en bekenden met dezelfde ideeën die je af en toe op je eiland toe laat. Maar van een echte gezamenlijke reis, zoals in de grote verhalen, met een stel fijne reisgenoten en een mentor die ons inwijdt in wat betrokken ouderschap nou precies is, is meestal geen sprake.
Als er iets is wat mij opvalt in de verhalen van alles vaders die ik spreek, is het dat het zo vaak een eenzame reis is. Er is geen mentor en er is geen reisgezelschap. Met als gevolg dat deze mannen het hele vaderschap maar ‘over zich heen laten komen’ en ‘wel zien waar het schip strandt’. En dat is niet alleen eenzaam, maar ook ronduit frustrerend. Je loopt rond als Frodo met de ring, zonder dat je weet wat je met dat ding aan moet. Niemand heeft je immers verteld dat hij naar de ene berg in Mordor gebracht moet worden.
Vaders hebben vaak het gevoel dat ze achter lopen, aan het rennen zijn, de regie kwijt zijn en vooral proberen te overleven. Waarschijnlijk herken je dat wel. En ergens besef je misschien ook wel dat je daar iets aan kunt doen. Je weet dat er een manier is waarop je minder stress en meer plezier in je vaderschap kunt ervaren. Meer regie, meer leven vanuit jouw waarheid en je daarbij gesteund voelen door een mentor en een reisgezelschap. Maar je weet niet goed hoe je dat voor elkaar moet krijgen. Want niemand heeft je dat verteld. En het lijkt erop dat niemand in je omgeving dat ook echt weet. De gesprekken met de andere vaders bij de koffieautomaat op het werk gaan er in ieder geval niet over.
Het idee dat je als vader alles zelf uit moet zoeken is een een hopeloos mantra geworden dat net zo hardnekkig is als het idee dat je als man vooral niet de weg moet vragen als je hem kwijt bent. Ik ben zelf lang op zoek geweest naar wat het betekende om een goede vader te zijn. Aan mijn eigen vader wilde ik het niet vragen, omdat hij er andere opvoedingsideeën op na hield dan ik. Mijn vrienden hadden geen kinderen. En nergens had ik bekenden die er over nadachten om een draagdoek te gaan gebruiken. Dus had ik het er eigenlijk alleen met Wendy over.
Maar waar wij wel gesprekken hadden over de praktische kant van opvoeden, kon zij me niets leren over vaderschap. Maar ze kwam wel met een artikel van Ton van der Kroon aanzetten. Over de rol van de vader bij de bevalling. En toen wist ik zeker dat ik én een goede vrouw had én dat ik als man wel degelijk een belangrijke plek had in het leven van mijn kind. En ik kon stappen nemen om dat ook voor elkaar te krijgen.
Het artikel ontketende in mij een ongekende honger naar meer weten en meer ervaringen met volwassen mannelijkheid. Ik herkende in mij de jong volwassen man die dacht dat hij alles wist en niemand nodig had. De prins die tot nu toe zonder moeilijkheden door zijn leven was heen gehobbeld. En ik voelde in alles dat er iets nodig was om me te verbinden met mijn volwassenheid, mijn rol als koning voor mijn gezin. En dat kon ik alleen leren in de nabijheid van andere mannen.
Tot dan toe was ik gewend om vooral met vrouwen over mijn gevoelens te praten. Het voordeel daarvan is dat de meeste vrouwen het fijn vinden om met een man te praten die snapt wat ze bedoelen en die kan luisteren. Dus goed voor je ego. Tegelijkertijd kwam ik niet veel verder, omdat ik juist op zoek was naar meer confrontatie, iemand die me iets leerde, maar ook iemand die me de waarheid zei. Gewoon rechtstreeks, eerlijk, zonder gedoe.
En dat vond ik in een mannengroep. Met 15 mannen kwamen we elke week bij elkaar. En onder begeleiding van begeleider Will van der Coer werden we uitgedaagd om het beste in elkaar naar boven te halen. Geen theekransje, maar een plek waar wijsheid werd gedeeld en onzin niet werd getolereerd. Ik heb daar mijn gevoel dat ik beter was dan anderen los moeten laten. En ik heb daar geleerd dat het oké is om een man te zijn. Dat agressie ook gezond kan zijn. Dat mijn verlangen en daadkracht er mogen zijn. Dat het de bedoeling is dat ik mijn waarheid leef.
In het contact met volwassen mannen heb ik geleerd wat het is om een volwassen koning te zijn. Maar ook om te voelen wat voor verdriet ik met me meedraag. Ik heb issues met mijn ouders, mijn partner, mijn kinderen en mijn omgeving uitgezocht in die groep. En later ook met een andere wijze en uitermate confronterende mentor. En andere mannen. Ik heb mezelf leren kennen zoals ik ben. Met mijn kwaliteiten, mijn valkuilen, mijn verlangens en mijn angsten. En ik ben er de man, de echtgenoot en de vader door geworden die ik nu ben. En daar ben ik trots op.
Pas toen ik bereid was een leerling te worden, kon ik beginnen met leren.
Pas als je toegeeft dat je niet weet hoe jij het in je vaderschap voor elkaar kunt krijgen, dan kan er iets veranderen. En dat maakt niet uit of je worstelt met je verbale agressie, het eeuwige gevoel van tijd te kort, de relatie met je ouders of het gevoel dat je altijd achter loopt ten opzichte van je partner. Geef toe dat je er niet uitkomt en je hebt de eerste stap gezet.
En het mooi is dat je de weg al hebt gevonden. Je leest dit stuk. Misschien heeft je vrouw het naar je doorgestuurd, of ben je er bij toeval opgekomen. Of misschien ben je een trouwe Praktijkvader-volger en weet je nog steeds niet wat je nou precies met al deze blogs aan moet.
Het belangrijkste is dat je er bent.
Je bent hoe dan ook terecht gekomen op het pad dat jou kan helpen bij het vinden van jouw waarheid.
Het pad waarop jij de vader wordt waar je kinderen recht op hebben.
The road goes ever on and on, down from the door where it began. – J.R.R. Tolkien
Warme groet!
Jeroen | De Praktijkvader
PS Binnenkort start Vadervuur weer. De aanmeldingen voor deze training voor mannen die kun kinderen de beste vader gunnen gaan hard. Als jij minder in je eentje wilt ploeteren en meer samen op wilt trekken, dan zou ik zeker even verder kijken op: www.praktijkvader.nl/vadervuur
Heel herkenbaar dat je soms opeens verbanden ziet in bijvoorbeeld de verhalen, films, boeken. En mooi om je persoonlijke weg zo te lezen. Ik maakte voor ik vader werd ook een soort transformatie mee waarbij ik begon te ontdekken wie ik was. Het vaderschap heeft dat alleen maar bekrachtigd maar ook ben ik soms nog heerlijk zoekende naar een diepere laag in mezelf. Het vertrouwen en de rust in jezelf zijn voor mij belangrijke uitgangspunten van waaruit alles mogelijk lijkt.