Raymond Landgraaf is arts, trainer, acupuncturist en leider van back-to-basics-expedities.

Sinds 2013 neemt hij vanuit zijn onderneming Otro Elements groepen mensen – vooral mannen – mee op avontuur in de Italiaanse Alpen. Weg uit de stress van alle dag en de helende kracht van buiten ervaren. Geen telefoon, geen internet, geen luxe. Wel oneindige natuur, ruimte voor goede gesprekken en samen sjouwen door de bergen, hout hakken, in het vuur staren en de zweethut in.

Raymonds werkwijze was afgelopen najaar uitgebreid te zien in het zesdelige tv-programma ‘Mannen in het wild’ waarin Raymond met zijn team een groep mannen met midlife-problemen begeleidde. De openheid van de mannen, het proces wat zichtbaar was op televisie, nooit eerder kreeg mannenwerk zoveel aandacht op de reguliere televisie.

Inmiddels woont en werkt hij zo’n 7 jaar in Italië. Naast de expedities werkt hij als huisarts en als arts voor het regionale bergreddingsteam. Maar dat was niet altijd zo. Raymond zat zo’n tien jaar geleden ook redelijk vast in de ratrace van drukke banen en maatschappelijke verwachtingen. Totdat hij met zijn vrouw – relatietherapeute Blanca van der Brand – en kinderen op vakantie ging naar Italië en daar bleef hangen. En dat beviel goed. Raymond ging er aan het werk als huisarts en is nooit meer weggegaan. Inmiddels is hij vader van vier kinderen – de jongste is twee maanden oud – en heeft hij een heuse berg gekocht om in de toekomst nog meer mooie trainingen aan te kunnen bieden.

‘We vragen mensen altijd om met een bepaalde intentie de berg op te gaan. Wat neem je mee de berg op? Maar ook: wat leer je daar, wat laat je op de berg achter en wat neem je weer mee naar huis?’ – Raymond Landgraaf

In het interview hebben we het over:

• het verjagen van wilde zwijnen uit de moestuin
• de komst van Raymonds pasgeboren zoon en vierde kind
• Raymonds continue zoektocht naar het creëren van een goede work-life-balance
• hoe Raymond en zijn vrouw terecht kwamen in Italië en waarom ze daar bleven
• burn-out, verplichtingen en terug gaan naar de basis van het gezin
• hoe Raymond huisarts werd in een klein Italiaanse dorp
• het beslissende moment dat Raymond koos voor het leven dat hij echt wilde leven
• hoe het voelt om door de bliksem getroffen te worden
• wanneer Raymond besloot dat hij in de natuur met andere mensen wilden gaan begeleiden
• hoe de expedities die Raymond met Otro Elements organiseert eruit zien en wat er gebeurt
• wat voor mensen meedoen aan de expedities en wat ze daar leren
• de kracht van het zweethut-ritueel en wat Raymond daar zelf in heeft ervaren
• hoe het tv-programma ‘Mannen in het wild’ tot stand kwam
• hoe je in een televisieprogramma veiligheid en vertrouwen creëert
• wat Raymond zelf geleerd heeft van het maken van een televisieprogramma
• het doorbreken van het taboe van het praten over emoties en gevoelens door mannen
• waarom Raymonds kinderen hem strenger vinden dan zijn vrouw
• wat Raymond gespiegeld krijgt van zijn kinderen
• leven in en met de natuur – juist met de kinderen
• het geboorteverhaal van Raymonds eerste kind
• hoe je vorm geeft aan wat jijzelf echt belangrijk vindt in het leven en wat jouw menselijke maat is

Ik ben een vader met bepaalde overtuigingen en die draag ik graag over op mijn kinderen. Ik mag zelf ook leren dat dat wat milder mag. – Raymond Landgraaf

Raymond vertelt geïnspireerd over zijn leven en zijn werk. En hij heeft veel mooie verhalen. Van het verjagen van zwijnen uit zijn moestuin tot het getroffen worden door de bliksem op een berg in Amerika. Luisteren dus!

ga verder naar het interview!

Wim van Lent is therapeut, trainer en schrijver met een staat van dienst die meer dan 30 jaar bestrijkt. Twee thema’s komen in al zijn werk terug: mannen én verlies.

In zijn praktijk de Mannenboom werkt hij met mannen die vastlopen of het anders willen in het leven. Hun persoonlijke verhaal is daarbij het vertrekpunt. Samen met Tim Overdiek schreef Wim het boek ‘Als de man verliest – omgaan met tegenslag, verdriet en rouw’. In dit belangrijke boek wordt uitgelegd hoe mannen omgaan met verdriet en waarom een groot verlies bij mannen zo vaak tot destructief gedrag en isolement leidt. 

En verlies komt in veel gedaantes voor. Verlies van je partner, je kind, maar ook het verlies van je bedrijf, je moederland, of misschien wel iets veel minder grijpbaars als je onschuld of je plek in je familie. ‘Als de man verliest’ is een fascinerend, verhelderend, maar ook hoopvol boek, dat niet alleen de expertise en ervaringen van de schrijvers over rouw en verlies bij mannen bevat, maar ook mooie, persoonlijke interviews met bekende mannen als Humberto Tan, A.F.Th. van der Heijden en Falko Zandstra over hun verlieservaringen. 

Naast zijn praktijk voor mannenwerk is Wim ook mede-eigenaar van Opleidingen Land van Rouw, waar hij professionals opleidt die zich willen specialiseren in het begeleiden van rouwprocessen. Familielijn en systemisch werk nemen daar een belangrijke plek bij in. In de opleiding werkt hij nauw samen met zijn partner Sabine Noten, oprichter en directeur van Land van Rouw. Samen hebben ze een samengesteld gezin van drie kinderen en daar is inmiddels ook een kleinkind bij gekomen. Naast dit alles ken Wim ook als een gepassioneerde natuurliefhebber, die ook die kennis graag overdraagt aan zijn omgeving. In dit gesprek gaan we het uiteraard hebben over mannen, verlies, verdriet en rouw. Maar ook over grenzen stellen, de stap van jongen naar man, samengestelde gezinnen, opa zijn en nog veel meer.

‘Wat mannen als eerste te doen hebben is erkennen dat verlies onmacht met zich mee brengt. Je weet het even niet. Je kunt het niet oplossen. En als je het niet meer hoeft op te lossen, blijf er niet zoveel meer over behalve dan stilstaan bij war er wél is. Dan kom je bij je verdriet en je pijn.’

– Wim van Lent

In het interview hebben we het over:

• hoe mannen omgaan met verdriet en waarom dit anders is dan bij vrouwen
• waarom mannen vastlopen in het leven en waarom ‘erover praten’ niet altijd de beste manier is
• waarom mannen snel in een isolement kunnen raken bij verdriet
• Wims ervaringen als voetbalscheidsrechter bij de F-jes
• de socialisatie van jongens door mannen én vrouwen
• de onmacht en van het niet kunnen oplossen – ook als het gaat om het verdriet van je kind
• waarom iemand verlies ook altijd een gevoel van verlies bij jezelf oproept en waarom de ander werkelijk troosten zo lastig is
• Wims familieverhaal, zijn vader en zijn eigen ervaringen met rouw en verdriet
• waarom kinderen altijd voelen waar de pijn of het verdriet van hun ouders zitten, ook al wordt daar niet over gepraat
• Wims nieuwsgierigheid van jongs af aan naar ‘echte gesprekken’ met mannen
• je batterij opladen bij andere mannen zodat je die energie af kunt geven in je gezin
• waarom het voor veel mannen makkelijker is om met vrouwen te praten dan met mannen
• de verdwenen initiatierites en welke uitwassen we daarvoor in plaats zetten
• grenzen aangeven naar opgroeiende jongens met je hart open en waarom dat de taak van mannen is
• de bekende mannen – Humberto Tan, Falko Zandstra – die meewerkten aan het boek ‘Als de man verliest’
• wat het boek te weeg heeft gebracht, zowel bij mannen als vrouwen
• hoe je als vader aan je kinderen uitlegt hoe je omgaat met verlies
  fouten maken en de waarde van daar altijd op terugkomen – zeker naar je kinderen
• het uitzoeken van je verliesstapel – welk verdriet heb je meegemaakt, heb je dat aandacht gegeven en hoe gingen jouw ouders om met verlies
• Wims ervaringen met zijn eigen samengestelde gezin
  hoe je omgaat met kinderen in een samengesteld gezin die niet van jou zijn
• hoe Wim veranderde toen zijn eigen dochter geboren werd en de invloed op het stiefgezin
• wat Wims kleindochter heeft gebracht in zijn gezin
  waarom Wim nog wel eens een lange wandeling met Ton van der Kroon zou willen maken
• de geboorte van Wims dochter en hoe hij die heeft ervaren
• de grootste uitdagingen voor de huidige generatie ouders – waaronder Wims eigen kinderen

Alles waar je niet over gerouwd hebt heeft directe invloed op je leven nu. En ook op je opvoeding. De manier waarop jij hebt leren omgaan met verlies is bepalend voor hoe jouw kinderen daar mee om zullen gaan. – Wim van Lent

Wim is een fijne man, die gepassioneerd vertelt en bijna terloops veel ware, waardevolle lessen deelt… Luisteren dus!

ga verder naar het interview!

Martine Delfos is sinds de jaren zeventig werkzaam op het snijvlak van psychologie, geneeskunde en neurowetenschappen. Als klinisch psycholoog diagnosticeert en behandelt ze al veertig jaar kinderen, jeugdigen en volwassenen. Onder andere op het gebied van van relatietherapie, autisme, seksueel misbruik, traumaverwerking en eetstoornissen. En hoewel zo’n palet voor de meeste mensen al breed genoeg zou zijn, is Martines interesse in ons als mensen is nog veel breder. En die draagt ze op vele manieren uit.

Martine schreef tientallen boeken. Van wetenschappelijke standaardwerken over ontwikkelingspsychologie tot een serie therapeutische kinderboeken die onderwerpen als doodgaan, scheiding en adhd inzichtelijk maken voor kinderen. Maar ook over seksuele voorlichting en het bekende ‘De schoonheid van het verschil’ dat gaat over de sekseverschillen en -overeenkomsten tussen mannen en vrouwen. Daarnaast schreef ze columns, onder andere voor het dagblad Trouw en is ze met enige regelmaat te zien in de landelijke media. Ze richtte eind jaren negentig haar eigen wetenschappelijke instituut op en geeft les over de hele wereld. De overvloedige website van Martine Delfos – www.mdelfos.nl – is beschikbaar in het Nederlands, Engels, Duits, Frans en Spaans en het Tsjechisch en Roemeens. En dan heb ik het nog niet eens gehad over de vele hooggewaardeerde optredens die ze als spreker verzorgt. 

Kortom, Martine Delfos is een ervaren therapeut en wetenschapper met een grote passie om mensen te begrijpen en ze te helpen. Of zoals ze zelf zegt: ‘Mensen helpen. Dat zit in mijn botten.’ En daar vertelt ze graag over. Hoog tijd dus voor interview hier in de Praktijkvader Podcast. Ook omdat een van Martines vele publicaties het fijne en uiterst leesbare boek ‘Vaders – hoe doen ze het toch?’ is, waarin het leven van een vader tot de conceptie van zijn kind tot zijn eigen sterven in korte, prikkelende hoofdstukken wordt beschreven. In het interview hebben we het over vaders en kinderen opvoeden, maar ook over hoe het nou echt zit met de verschillen tussen jongens en meisjes en mannen en vrouwen, relaties, seksualiteit en nog veel meer.

‘Misschien is wat we het meest nodig hebben, verbazing. Ruimte om niet alles te weten, om niet alles te interpreteren, maar ons zodanig te verbazen dat we de ander niet begrijpen, zodat ons niets anders rest dan de ander te leren kennen en hem of haar uit te leggen zichzelf uit te leggen. We hoeven niet alles te begrijpen, als we maar begrijpen dàt we het niet begrijpen, dan gaan we vanzelf respectvoller met de ander om.’

– Martine Delfos

In het interview hebben we het over:

• Martines drive om mensen te helpen
• Martines eerste ervaring als therapeut – toen ze 5 jaar oud was
• emotionele afstand tussen ouders en kinderen
• Martines Franse vader die in de Tweede Wereldoorlog een concentratiekamp overleefde
• gehechtheid en beschikbaarheid van vaders
• hoe Martine en haar echtgenoot in de toen ze kleine kinderen hadden rolwisseling toepasten: Martine studeerde en werkte, haar man was meer bij de kinderen
• wat Martine van haar man en het vaderschap leerde
• wat hersenonderzoek zegt over de verschillen tussen mannen en vrouwen
• welke verschillen tussen mannen en vrouwen we terug zien in het grootbrengen van de kinderen
• waarom mannen en vrouwen anders omgaan met gevaar en hoe dat werkt in de hersenen en hormonen
• het verschil tussen stoeien en vechten en waarom dit voor jongens belangrijk is om te leren
• het – voor Martine – verschrikkelijke moment dat haar kleinzoon van één jaar oud van de commode sprong
• onbegrip tussen vaders en moeders in de opvoeding
• de sleutel tot het succes van Martines huwelijk
• waarom seksualiteit de bom is onder iedere relatie
• waarom bijna alle ruzies in relaties worden begonnen door de vrouw
• verschil in seksualiteitsbeleving tussen mannen en vrouwen
• grenzen stellen in de opvoeding en waarom mannen dat wel kunnen maar niet doen
• waarom mannen en vrouwen meer van elkaar zouden mogen leren als het om opvoeden gaat
• waarom co-ouderschap volgens Martine geen goede zaak is en waarom mensen veel mensen er toch voor kiezen
• het effect van een echtscheiding op een kind
• wat het beste moment is om een ouderschapsplan te maken
• Martines belangrijkste adviezen voor ouders
• waarom internet het opvoeden bijna onmogelijk maakt
• groepsouderschap en hoe we dat vorm geven met z’n allen
• waarom begrenzen het grote opvoedthema van deze tijd is
• waarom jongeren tegenwoordig veel later met seksualiteit beginnen
• wat Martine het mooie vindt aan de huidige generatie ouders

Een vader heb je niet doordat hij er de hele tijd is. Een vader heb je doordat hij echt beschikbaar is voor je. Daar gaat het om. – Martine Delfos

Martine is een scherpe, wijze vrouw met ontzettend veel ervaring en verhalen. Luisteren dus!

ga verder naar het interview!

Bart Wiegers is een buitenmens met een passie voor het begeleiden van mensen. Vanuit zijn onderneming Soulquest organiseert hij zweethutten, retraites, vision quests en nog veel meer. Buiten zijn, de natuur beleven en de elementen ervaren is in al zijn werk een belangrijk onderdeel. Of sterker nog, het is een voorwaarde. Bart geeft zelf aan dat de natuur van jongs af aan een belangrijke leraar is geweest.

In 2001 deed Bart een vision quest – een ritueel waarbij je een aantal dagen zonder eten in afzondering in de natuur doorbrengt en zo tot inzichten over jezelf komt – en vanaf dat moment was duidelijk dat hij zelf mensen wilde begeleiden. Naar zichzelf. In de natuur. En vele honderden mensen vonden in middels hun weg naar Bart, de natuur en zichzelf. In zijn werk brengt Bart kennis en rituelen uit diverse stromingen bij elkaar. De zweethut en vision quest van de native americans, maar ook het sjamanisme, taoïsme, meditatie vinden zijn weg in Barts werk. Net als inzichten en methodes uit diverse coaching- en mediationopleidingen. Zijn trainingen geeft hij in Nederland, maar ook ver daar buiten. In Frankrijk en Spanje vinden jaarlijks meerdaagse vision quests plaats en Bart gaat ook regelmatig naar Tanzania voor een mannensafari waar ook nauw contact is met de plaatselijke Masai-bevolking.

Ik ken Bart nu een aantal maanden, omdat ik zijn training tot zweethutleider volgde. In die maanden heb ik hem leren kennen als een gedreven, eerlijke, gepassioneerde man die altijd op zoek is naar meer. Meer waarheid, meer liefde, meer verdieping, meer plezier. In deze aflevering gaan we het hebben over de natuur als leraar, vision quests en zweethutten, je eigen weg volgen. Maar ook over vaderschap – Bart is vader van drie kinderen – en over relaties, want Bart werkt ook veel samen met de liefde van zijn leven Hermine. Ze geven samen onder andere relatietrainingen. En er is veel ruimte voor wat zich spontaan aandient. Want als er iets is wat ik van Bart heb geleerd is wel open staan voor dat wat er in het moment wil gebeuren.

Kunnen we de moed opbrengen om weer de regisseur van ons eigen leven te worden? De moed om te zeggen, hier stop ik mee, dit is niet meer goed voor me, het leven heeft iets anders voor me in petto. Dat vraagt moed, de omgeving vindt dat misschien teleurstellend, maar het is wel waarachtig. – Bart Wiegers

In het interview hebben we het over:

• Barts verleden als actievoerder bij de Dierenbescherming
• de kracht van kwetsbaar opstellen
• als kind eindeloos sjouwen in het buitengebied van Groningen
• Masai-kinderen in Tanzania en hoe grote afstanden lopen naar school daar gewoon zijn
• hoe Bart het buitenleven heeft overgedragen op zijn kinderen en of dat gelukt is
• waarom Bart in 2001 zijn eerste vision quest ging doen en wat een vision quest precies is
• de kracht van alles achter laten en helemaal alleen het onbekende in gaan
• Barts ervaringen tijdens die vision quest en wat het hem opleverde
• de keuzes die voortkomen uit de stilte
• waarom Bart deelnemers in zijn trainingen niet ‘het geluk’ biedt
• op zoek gaan naar het wilde kind, de zoekende puber of juist de volwassene in jezelf en hoe je dat doet
• waarom overtuigingen als ‘ik ben niet goed genoeg’ ooit hun nut hebben gehad
• waarachtige keuzes maken, daarbij blijven, elke dag opnieuw
• de stress, de sleur en de chagrijnigheid te lijf gaan
• de manier waarop Bart elke dag incheckt en afstemt met zijn partner Hermine, een aanrader voor elk stel en elke werkplek
• hoe je plek maakt voor het verhaal van de ander
• wat het betekent om de stap te zetten van een romantische relatie naar een intieme relatie
• waarom een relatie niet gaat over elkaar gelukkig maken
• wat je als man eigenlijk wilt als je seks wilt
• wanneer seksualiteit helend is
• de creator zijn van je eigen leven
• hoe Bart zijn eigen rol als vader ziet
• curling-ouders en je kind gunnen dat hij op zijn bek gaat
• Barts situatie toen hij voor het eerst vader werd
• als ouders het gesprek met elkaar aangaan over wat onze kinderen van ons nodig hebben

Alleen als wij als ouders onze volwassen plek innemen, dan kunnen onze kinderen daarin mee en dan zien ze een toekomst waar zij ook hun plek in kunnen nemen. – Bart Wiegers

Bart vertelt op een fijne, open en eerlijke manier. Dit is dan ook bijzonder aangenaam gesprek om naar te luisteren. Doen dus!

[Ga meteen naar het interview!]

Ton van der Kroon is de grondlegger van het ‘mannenwerk’ in Nederland. Hij schreef de bestseller ‘De Terugkeer van de Koning. Het boek voor mannen over liefde, lust en leiderschap.’ Dit boek verscheen in 1996 – meer dan 20 jaar geleden – en inspireerde duizenden mannen om te gaan kijken naar wat voor man ze willen zijn en hoe ze die meer kunnen worden. Inmiddels is het boek in 6 talen vertaald, waaronder Hebreeuws en Arabisch. In dezelfde tijd startte Ton, geïnspireerd door het werk van zijn mentor Robert Bly, met workshops en trainingen voor mannen. En daarmee legde hij de basis voor alle mannengroepen, -festivals en -trainingen, die er nu in Nederland zijn. En daar horen de Praktijkvader-trainingen ook zeker bij.

Ton organiseert reizen in Afrika, Azië en Europa waarin hij met deelnemers op zoek naar oude spirituele tradities van de wereld. Hij schrijft daar prachtige boeken en reisblogs over en waarin hij moeiteloos verbanden legt tussen de oude tradities, onze tijd en wat we van elkaar kunnen leren. Ton schreef meer dan tien boeken. Over relaties, seksualiteit, Maria Magdalena, de graal en zijn reizen. En Ton is vader van een volwassen dochter, Raya.

Tons motto is ‘heal yourself, heal the world’. En er is veel aan de hand in de wereld. Ton komt net terug van een reis door Israel en de Palestijnse gebieden, als voorbereiding op een grote conferentie in 2020. En als aanloop naar Internationale Mannendag in november is hij een platform ‘Heart of Men’ gestart, waarin hij het makkelijk voor mannen wil maken om aan te sluiten bij een mannengroep en het echte gesprek over mannelijk leiderschap in deze tijd aan te gaan. Want Ton is heeft ook zeker een activistische kant. Het stormt in de wereld en wat kunnen wij – vooral wij mannen – daaraan doen?

En doen een oproep in deze podcast! Zondag 17 november, schrijf het vast op. Dat wordt een belangrijke dag. Maar daar hoor je in het interview meer over.

Schaamte is een lastige emotie. En ik denk dat heel veel mannen daar last van hebben. Je schaamt je over je man-zijn, je seksualiteit, geld, schulden, noem het maar op. En als je daar de woorden of de mensen niet voor hebt om dat te delen, dan maakt dat je heel eenzaam en beperkt. En dat is waarom mannengroepen zo waardevol zijn. Daar kun je dit soort dingen opengooien en kom je erachter dat je niet de enige bent die aanklooit. – Ton van der Kroon

In het interview hebben we het over:

• wat er nu aan de hand is in de wereld en waarom we in de eindfase van een groot verhaal zitten
• waarom de problemen in de wereld nu vooral een mannenprobleem zijn en wat wij mannen daaraan kunnen doen
• waarom veel mannen pas na een crisis op zoek gaan hoe het ook anders kan
• humor, levenskracht en het plezier van met mannen zijn
• Tons relatie met zijn volwassen dochter Raya
• schaamte en waarom je er eenzaam van wordt
• de kracht van mannengroepen en en belang van jezelf uiten
• de onvrede in de maatschappij en in onszelf
• de film ‘Joker’ en wat die zegt over mannelijkheid
• waarom het onze verantwoordelijk als mannen is om het gesprek met elkaar aan te gaan over de echt belangrijke dingen in het leven en de problemen in de maatschappij
• onze oproep aan alle mannen om op 17 november – 2 dagen voor Internationale Mannendag – bij elkaar te komen en elkaar te ontmoeten
• de magie van mannenwerk, de wijsheid van oude stammen en wat het je oplevert
• waarom het begrip ‘de echte man’ een illusie is en we uit het zwart-wit-denken moeten stappen
• de rol van leraren en mentoren en hoe fijn het is om je aan iemand te spiegelen en op te trekken
• het belang van je eigen weg gaan en risico’s durven nemen
• de essentie van het boek de ‘Terugkeer van de koning’ en waarom het na meer dan 20 jaar nog steeds actueel is
• hoe we het hart terugbrengen in ons leven én in onze maatschappij
• de weg naar binnen, de weg naar buiten en de weg van de krijger
• waarom vrouwen voor mannen de motor zijn om zichzelf beter te leren kennen
• Tons ervaringen in Israël en de Palestijnse gebieden
• dienend leiderschap
• waarom elkaar of jezelf willen fixen geen zin heeft
• de kracht van stilte

Je vindt pas het antwoord in verbinding met anderen. Je leert pas iets over mannelijkheid in verbinding met andere mannen. – Ton van der Kroon

Ton is een fantastische verhalenverteller en al vele jaren een inspirerend voorbeeld voor talloze mannen.

[Ga meteen naar het interview!]