Je bent geduldig als een zenmeester. Je luistert naar de behoeften van je kind. Je houdt onvoorwaardelijk van ze. Straffen doe je niet. En ‘als je nu wel/niet meewerkt, dan krijg je straks wel/geen…’ hoor je jou zelden zeggen.
Kortom, je bent een bewuste, betrokken vader. Zo eentje waar je mee kunt spelen en op wie je kunt bouwen. Daar mag je trots op zijn.
En toch gaat het soms mis. Vaker dan je misschien wilt toegeven. Jij bent moe. Je kinderen zijn moe. Korte lontjes, flinke botsingen. Je kinderen duiken op elkaar. Jij duikt er boven op. Voor je het weet is iedereen aan het schreeuwen of aan het huilen. Of allebei. Herkenbaar?
Als ouder ben je verantwoordelijk voor de sfeer in huis. Je probeert je eigen drama, je negatieve emoties en daaruit voortvloeiend gedrag niet de sfeer te laten bepalen. En als je kinderen hangen, vervelen, schreeuwen, ruzie maken en in hun drama zitten, dan laat je dat niet eindeloos doorgaan. Je grijpt op een constructieve manier in. Zodat de lucht klaart en iedereen weer vrij adem kan halen.
Dat klinkt eenvoudig. Maar hoe doe je dat dan?
Nou, daar gaan deze 3 boeken je bij helpen. Het zijn alledrie inspirerende ‘opvoedboeken’ die gaan over anders denken en anders doen. Op de één of andere manier vertellen ze hetzelfde verhaal over anders kijken naar negatief gedrag. Maar de oplossingen die ze bieden zijn verschillend.
1. Lastige kinderen? Heb jij even geluk – Berthold Gunster
Omdenken in het opvoeden. Dit boek is populair, leest vlot en is grappig en herkenbaar. Gunster past de 4 stappen van het ‘omdenken’ toe op allerlei opvoedsituaties.
- Wat is het probleem?
- Is het wel een probleem?
- Ben ik het probleem?
- Is het probleem de bedoeling?
Het krachtige van dit boek is dat je inderdaad wordt uitgedaagd om anders naar alles te kijken wat jij als een probleem ervaart. Wil je kind zijn jas niet aantrekken terwijl jij op tijd de deur uit wilt? Pas de 4 stappen toe en je haalt gegarandeerd de angel uit het probleem. Met de meeste praktische zaken ben je bij 3 al klaar. Maar als het probleem wat hardnekkiger is – bij voorbeeld een kind dat bang is voor het slapen en daar zelf last van heeft – is de 4e vraag fijn. Die vraag nodigt je uit het probleem te accepteren en te kijken naar wat het je kan leren. Het boek vooral geschikt voor degenen die graag analytisch naar situaties kijken. Praktisch en toegankelijk – maar soms ook een beetje vrijblijvend.
2. Het einde van de opvoeding – Jan Geurtz
De populaire auteur van ‘Verslaafd aan liefde’ schreef dit compacte boek al weer zo’n tien jaar geleden. Maar dat maakt het niet minder goed of actueel. Geurtz daagt je uit te stoppen met opvoeden. Kinderen kun je niet dresseren. Kijk eens naar jezelf, de meeste dingen heb je toch ook meer ondanks je ouders geleerd dan dankzij je ouders? Geurtz gaat verder dan Gunster. Hij stelt dat wij als ouders onze oude pijn doorgeven aan onze kinderen als we hen onze normen en waarden proberen op te leggen. Alles wat gaat over kinderen iets aanleren is per definitie verdacht. Kinderen leren van wat je zelf laat zien.
In de dagelijkse praktijk van het grootbrengen past Geurtz 4 stappen toe:
- Kijken
- Erkennen
- Vertrouwen
- Loslaten
Veel aandacht gaat naar kijken naar je kind. Maar dan kijken zonder te denken, zonder oordeel, zonder verhalen te maken. Hij wil zijn jas niet aan. Punt. Vervolgens erken je het gevoel wat er is bij je kind. Woede, frustratie, verdriet. Erkennen, zonder weg te maken. Daarna vertrouw je erop dat het weer goed komt, ook zonder al te veel van je bemoeienis. Juist onze bemoeienis en eigen emoties maken het drama van het kind alleen maar groter. Als we onszelf eruit halen, valt het meestal allemaal wel mee. En als vierde stap loslaten. Dit gaat over loslaten van de situatie en gewoon weer verder gaan.
‘Het einde van de opvoeding’ is een uitdagend boek, dat een sterk appèl doet op het observeren, zonder daarover te veel na te denken. Het is minder vrijblijvend dan het boek van Gunster. En daardoor ook een stuk krachtiger.
3. Opvoeden in een gestoorde wereld – Eugenie van Ruitenbeek en Jan Nouwen
Dit is veruit het meest radicale opvoedboek dat er ooit in Nederland is verschenen. In de boeken van Gunster en Geurtz zul je weinig vinden waar je haren recht van overeind gaan staan. Maar het lezen van ‘Opvoeden in een gestoorde wereld’ is daarentegen een uitdaging die je niet snel zult vergeten. Het mooie is dat – in tegenstelling tot Gunster en Geurtz, die al wat ouder zijn – dat deze auteurs echt dag in dag uit met hun 3 kinderen leven wat ze schrijven.
De kern van het boek is dat je als mens de verantwoordelijkheid neemt om alle negativiteit uit jezelf, je relatie en je kinderen te halen. Dat betekent NIET dat je niet meer boos of verdrietig of bang mag zijn. Het betekent WEL dat je je emoties niet meer op de loop met je laat gaan. En dat je dat bij anderen ook niet meer toestaat. Omdat je van ze houdt, omdat je ze liefde gunt. Als je je teen stoot heb je pijn, dat is fysieke pijn: concreet en helder. En na een tijdje is hij weer weg. Emotionele pijn blijft hangen en vooral omdat wij dat toelaten. Eugenie en Jan geven je concrete handvatten hoe je die emotionele pijn binnen de perken houdt. En dat is vooral door niet mee te gaan in het drama of het verhaal van die emotionele pijn. Want daarmee creëer je een sfeer in huis waar je je partner en kinderen mee belast. Voor je het weet is iedereen chagrijnig. Om dat te voorkomen zijn er 3 stappen:
- Stoppen met de negatieve emotie, je hebt altijd een keuze
- Iemand anders vragen om je te helpen met het stoppen van de negatieve emotie
- Als 1 en 2 niet lukken: letterlijk weggaan – uit de situatie, uit de kamer, uit huis
Met deze methode pak je ‘het kwaad’ aan bij de wortel. Meteen. Dat vraagt veel discipline en een duidelijke keuze dat je niet meer wilt hangen in de negativiteit. Maar het werkt als een trein. En als je het zelf onder de knie hebt, leer je het je kinderen. Dubbele winst!
Welk boek je ook kiest – of misschien kun je alleen al met dit artikel aan de slag – het gaat er natuurlijk om dat je niet alleen leest, maar ook in actie komt. Gewoon gaan doen.
Je kunt stoppen met het drama. Je kunt problemen anders bekijken. Je mag stoppen met opvoeden vanuit controle.
Iedere vervelende situatie is een nieuwe kans om te kiezen voor een fijne sfeer, voor elkaar te zien zoals we zijn en boven alles: voor de liefde.
Heb het goed!
Warme groet!
Jeroen | De Praktijkvader
*De zin ‘Stop het drama, kom bij papa!’ is een parafrase op een zin uit de Disney-film ‘Rapunzel’. Daarin zingt de valse moeder ‘Stop het drama, kom bij mama. Mams heeft gelijk!’ Waar Rapunzel natuurlijk niet naar luistert omdat ze vindt dat ze zelf gelijk heeft. En terecht! Kinderen doen wat je doet en niet wat je zegt 😉
Hey Jeroen, fijn rijtje! Ik zoek een en twee nog wel eens op, maar vooral drie spreekt me erg aan. Eenvoudigweg kiezen om te leren met je eigen negativiteit om te gaan, je verlangen te volgen het goed te hebben en niemand nergens de schuld van te geven. En dat dan zo goed en zo kwaad als het gaat. Ik zocht een nieuw boek, en nu heb ik het. Thanks!
Succes Jeroen – het is een pittig boek, inspirerend en niet voor watjes 😉 Laat me weten wat je er van vond!