De Praktijkvader

Erica Rijnsburger heeft een ontzettend breed werkterrein dat zich al meer dan 30 jaar uitstrekt van persoonlijke begeleiding en coaching tot bewustzijnstrajecten bij bedrijven en organisaties in binnen- en buitenland. Ze schreef de boeken Verborgen Wijsheid, Non-duale Wijsheid – jezelf en anderen coachen voorbij de grenzen van de psychologie. En binnenkort verschijnt haar nieuwe boek Vijftig Tinten Gewaarzijn. Ook verzorgt Erica meerdaagse retraites – in Nederland en daarbuiten. En dan zijn er ook nog de ademsessies en ademdagen, waar ik Erica heb leren kennen.

De kern van haar werk is de bewustzijnsleer waarin je de werkelijkheid om je heen onderzoekt. Wie ben ik? Wat gebeurt er om me heen? Wat zijn mijn gedachten en overtuigingen? Wat is mijn werkelijke of ware zelf? Zoals Erica het zelf zegt: het doel van een begeleidingstraject is niet jezelf verbeteren, maar juist het ontdekken van wie je werkelijk bent.

In haar werk combineert Erica tal van leerscholen, invloeden, filosofieën, wijsheden uit verschillende culturen. Dat varieert van non-dualiteit, tantra tot psychologie en spiritualiteit. Al die kennis en ervaring staat vervolgens ten dienste aan een bijzonder heldere blik – en zoals ik het zelf heb ervaren – een groot gevoel voor humor en zoeken naar het plezier in het contact tussen mensen.

In dit gesprek, waar ik ontzettend naar uit heb gekeken, staan we stil bij hoe wij als mensen dichter bij ons ware zelf kunnen komen en wat dat ware zelf dan precies is. We gaan het hebben over het herkennen van gedachten en overtuigingen en wat je daaraan hebt. Niet alleen voor jezelf, maar ook richting je kinderen. We het hebben over de kracht van ademwerk – waar ik zelf sinds vorig jaar ook helemaal ingedoken ben. Natuurlijk staan we stil bij kinderen opvoeden. En we hebben zelfs nog tijd om het uitgebreid te hebben over seksualiteit en relaties.

‘Soms krijgt je kind een ‘nee.’ Maar wij vinden een ‘nee’ niet leuk om te geven of om te krijgen. Wat wij onze kinderen te leren hebben is dat er een ‘nee’ is en dat er dan nog steeds van je gehouden wordt.’ – Erica Rijnsburger

In het interview hebben we het over:

• waarom ademwerk zo’n krachtige tool is voor transformatie
• hoe traumaverwerking plaatsvindt in je brein
• hoe persoonlijke ontwikkeling optimaal verloopt
• het verschil tussen oosterse en westerse kijk op bewustzijnsontwikkeling
• wat het ego of het ‘ik’ nu precies is
• het verschil tussen overleven en leven
• de ene vraag die zorgt dat je uit het niets doen raakt en weer in beweging komt
• de innerlijke criticus en hoe je daar op een constructieve manier naar kunt luisteren
• de plek van het niet weten en waarom je daar juist moet zijn
• de beste vraag om te stellen als iemand in een burn-out terecht is gekomen
• waarom non-dualiteit zo leuk is
• waarom humor en de innerlijke criticus niet samen gaan
• hoe je omgaat met tegenstrijdige wensen in een relatie
• waarom het zo bedreigend is als je partner zich aangetrokken voelt door iemand anders
• hoe je je puberkind benadert als hij of zij bot is
• Erica’s kijk op opvoeden en wat kinderen nodig hebben
• hoe je een conflict met je kind wél en goed oplost
• het ontmantelen van je eigen overtuigingen
• snappen dat je ook je onhandige gedrag voortkomt uit ‘het goed willen doen’
• omgaan met irritaties in liefdesrelaties
• grensoverschrijdend seksueel gedrag en wat daar mis gaat in onze maatschappij
• wat zijn de vragen die we ons moeten stellen over seksualiteit
• wat volgens Erica de essentie van vrijen of ‘making love’ is
• wat we onszelf en onze kinderen zouden moeten leren over seksualiteit
• hoe je ook in een langere relatie een vervullende seksualiteit kunt beleven
• hoe je kinderen liefdevol begrenst
• ‘goed genoeg’ zijn als ouder

‘Een conflict tussen jou en je kind gaat vaak over wat jij lastig vindt in een bepaalde situatie. Als je dat erkent, dat het probleem bij jou ligt, verzacht dat het hele veld. De erkenning haalt de angel uit het conflict. – Erica Rijnsburger

ga verder naar het interview!

Jürgen Peeters schreef het boek met de opvallende titel ‘Kinderen zijn geen puppy’s’. Vanaf zijn eerste baan als docent op een basisschool is Jürgen gefascineerd door kinderen aan te zetten tot gewenst gedrag zonder ze te manipuleren. Hoe maak je jezelf en wat je vertelt zo interessant dat kinderen je volgen, niet omdat ze moeten, maar omdat ze dat willen? Jürgen stapte van het onderwijs over naar de jeugdzorg en werd uiteindelijk psychotherapeut. Jürgen introduceerde de ‘Aware Parenting’-methode van de beroemde Amerikaanse psychologe Aletha Solter in België. Ook geeft hij stress/burnout- en leiderschapstrainingen bedrijven.

Al die ervaring van die Jürgen de afgelopen 25 jaar in het contact met ouders en kinderen heeft opgedaan, inclusief wat hij zelf als vader heeft meegemaakt sinds zijn oudste 20 jaar geleden werd geboren, heeft Jürgen gebundeld in een overzichtelijk boek: ‘Kinderen zijn geen puppy’s’ De ondertitel van het boek is ‘de kracht van zelfsturing in opvoeding’. De kern van het boek is hoe je als ouder voorbij de korte-termijn-gedragscontrole gaat en je gaat focussen op de ontwikkeling van je kind op de langere termijn.

In het vorige interview met Jürgen – een van de best beluisterde afleveringen van de Praktijkvader Podcast – hebben het uitgebreid gehad over dat boek en hoe je opvoedt zonder straffen of belonen. Drie jaar later gaan we in deze aflevering verder met dat belangrijke gesprek en beantwoorden we ook vragen van lezers. We hebben het opnieuw over opvoedthema’s als afgestemd ouderschap, democratisch opvoeden, straffen/belonen en we gaan verder in op wat wij als ouders te doen hebben omdat mogelijk te maken.

‘In de manier waarop wij leven – zeker sinds corona – neemt de stress alleen maar toe. En dat zet ouders, kinderen, leerkrachten onder grote druk. We zitten continu in een fight, flight of freeze-modus. Afgestemd of verbindend opvoeden wordt dan onmogelijk. – Jürgen Peeters

In het interview hebben we het over:

• waarom hechting de basis van een goede opvoeding is
• wat Jürgen verstaat onder afgestemd opvoeden is en hoe dat verschilt van zelfsturing
• waarom je echt nooit meer mag zeggen dat een kind opvoeden hetzelfde is als een puppy trainen
• hoe onverwerkte trauma’s het opvoeden van kinderen negatief beïnvloeden
• het vergroten van de pedagogische ruimte en hoe je dat doet
• waarom kinderen – ook pubers – het fijn vinden om in je buurt
• waarom efficiëntiedenken in de opvoeding rampzalig is
• wat Jürgen verstaat onder zelfsturing in de opvoeding
• hoe je de eigenheid van je kind ontdekt en stimuleert
• het misleidende van het begrip ‘onvoorwaardelijk opvoeden’
• hoe je voorkomt dat je de manier van opvoeden van je ouders herhaalt
• pleasegedrag herkennen en ombuigen
• wat je kunt doen als je kind je afwijst – van peuter tot puber
• hoe je anderen ‘warm maakt’ voor een meer bewuste en afgestemde manier van opvoeden, ook als ze vast houden aan meer autoritaire opvoedstrategieën
• wat de effecten zijn van afgestemd opvoeden op puberkinderen
• hoe het onderwijs beter en afgestemder om zou kunnen gaan met leerlingen en wat daar voor nodig is
• de mythe van multitasken
• waarom leerkrachten niet per se blij zijn met kinderen die afgestemd zijn opgevoed
• waarom huiswerk op de basisschool volkomen onnodig en contraproductief is voor kinderen, leerkrachten en ouders
• van lijden met lange ij naar leiden met korte ei
• waarom we dingen blijven doen die niet nuttig zien en te weinig opgeleverd hebben
• stilstaan bij wat echt essentieel is
• de gesprekken die Jürgen in de coronatijd met zijn vader voerde
• het pedagogische midden en verbinding maken voorbij ieders mening

‘Hou je van je kind? Of hou je van het beeld dat je maakt van je kind? – Jürgen Peeters

ga verder naar het interview!

Marianne Vanderveen-Kolkena is al bijna 30 jaar een stille, maar aanwezige kracht in de wereld van bewust en betrokken ouderschap. Ze begeleidt vanuit haar eigen praktijk en diverse organisaties al jarenlang gezinnen op het gebied van borstvoeding en hechting van baby’s en kinderen. Tegelijkertijd levert ze met blogs, artikelen en lezingen een belangrijke bijdrage aan bevorderen van de kennis van professionals in de zorg over het belang van borstvoeding en een veilige hechting. Haar inzet voor het verbeteren van de landelijke huilrichtlijn en de landelijke slaaprichtlijn die onder andere door consultatiebureaus worden gebruikt, heeft er mede toe geleid dat gangbare adviezen als ‘laat je baby gewoon een tijdje huilen’ op basis van wetenschap ontkracht zijn.

Marianne vertaalde een aantal opvoedboeken, waaronder één van mijn lievelingsboeken over omgaan met baby’s: Veilig samen slapen met je baby van James McKenna, dat onlangs in een geheel vernieuwde en uitgebreide editie verschenen is bij uitgeverij Samsara.

Maar Mariannes blikveld is veel breder dan alleen de babyfase van kinderen. De afgelopen jaren heeft Marianne veel onderzoek gedaan naar hoe trauma’s bij kinderen ontstaan en hoe wij dat als ouders kunnen voorkomen. Een belangrijke termen die ze introduceert is: adult supremacy: het domineren van kinderen door volwassen op een schadelijke manier. Ook de term adverse childhood experiences (ingrijpende, ongunstige ervaringen in de kindertijd) zal voorbij komen in het interview.

Kortom, Marianne weet zowel uit de praktijk als begeleider als vanuit de wetenschap wat een veilige omgeving voor baby’s en kinderen is. Maar Marianne is ook moeder van vier volwassen dochters en oma van vijf kleinkinderen. Dus ook die praktijk kent ze van binnen en buiten. We gaan het in dit gesprek hebben over hoe je als ouder een optimale, veilige plek creëert voor je kind. Het gaat over hechting, borstvoeding, samen slapen, verslavingen en je eigen kindertijd onder de loupe nemen. En dat is allemaal ook interessant als je inmiddels geen baby’s of peuters meer in huis hebt.

‘Kinderen gedijen op warme, zorgzame relaties, op ware liefde en oprechte aandacht. Voor volwassenen geldt dat trouwens ook, dus een scherpere focus op hechte relaties ondersteunt de vorming van veerkrachtige individuen en bloeiende gemeenschappen.’ – Marianne Vanderveen-Kolkena

In het interview hebben we het over:

• wat hechting precies is en wanneer een kind veilig of onveilig gehecht is
• waarom het zo belangrijk is dat een kind – en volwassenen – zich veilig voelen
• vier overlevingsstrategieën en hoe die ons lichaam en brein beïnvloeden
• hoe je als ouder een veilige omgeving voor je kind creëert
• waarom het zo belangrijk is je eigen gedragspatronen met compassie te onderzoeken
• waarom please-gedrag voor een kind functioneel kan zijn
• waarom jezelf onderdrukken – of jezelf hebben moeten onderdrukken – tot depressie kan leiden
• waarom stress je immuunsysteem letterlijk aantast
• waarom voor Marianne borstvoeding veel meer is dan alleen voeding
• de kracht van oxytocine en waarom veiligheid en verbinding zo belangrijk zijn voor de productie van dit hormoon
• waarom borstvoeding fysiologisch gezien geen keuze is
• de belangrijke vragen die we onszelf zouden moeten stellen als het gaat over onze kinderen
• hoe we als volwassenen omgaan met mensen die hun stem niet – of niet goed – kunnen laten horen
• het belang van stilstaan bij overgangsfases in het leven en beseffen dat elke overgang een proces is
• hoe je jezelf een goede start als ouder geeft
• waarom het zo belangrijk is dat je kind zich echt gehoord en gezien voelt
• wat je zou moeten weten over met je kind in één bed slapen, ook als je het helemaal niet van plan bent
• waarom het voor een kind gezond is om dichtbij de ouders te slapen
• hoe je voor een fysiek veilige slaapomgeving zorgt
• het wederkerige proces tussen borstvoeding en samen slapen en de voordelen voor vaders
• waarom het eigenlijk onlogisch is dat wij als ouders meestal bepalen wat goed is voor onze kinderen
• wat adult supremacy is en je je hiervan bewust moet zijn als ouder
• ongemakkelijke kennis en waarom we er toch niet omheen kunnen
• waarom bijna elke verslaving terug te brengen tot vroegkinderlijk trauma
• hoe kinderen veerkracht ontwikkelen en wat je daarin als ouder te doen hebt
• de druk op jonge ouders die gezin en werk willen combineren en waarom dat vaak haaks staat op wat kinderen nodig hebben
• waar Mariannes fascinatie voor hechting en een veilige kindertijd vandaan komt
• hoe de woorden die we kiezen tot angst kunnen leiden en waarom angst ons ziek maakt
• Mariannes werk voor huil- en slaaprichtlijnen en waarom ook professionals betere vragen zouden moeten stellen over de behoeftes van het het kind

‘Een situatie waarin de belangen van de volwassene meestal zwaarder wegen dan die van het kind, frustreert de ontwikkeling van een krachtig empathisch vermogen bij het kind. – Marianne Vanderveen-Kolkena

ga verder naar het interview!