Marianne Vanderveen-Kolkena is al bijna 30 jaar een stille, maar aanwezige kracht in de wereld van bewust en betrokken ouderschap. Ze begeleidt vanuit haar eigen praktijk en diverse organisaties al jarenlang gezinnen op het gebied van borstvoeding en hechting van baby’s en kinderen. Tegelijkertijd levert ze met blogs, artikelen en lezingen een belangrijke bijdrage aan bevorderen van de kennis van professionals in de zorg over het belang van borstvoeding en een veilige hechting. Haar inzet voor het verbeteren van de landelijke huilrichtlijn en de landelijke slaaprichtlijn die onder andere door consultatiebureaus worden gebruikt, heeft er mede toe geleid dat gangbare adviezen als ‘laat je baby gewoon een tijdje huilen’ op basis van wetenschap ontkracht zijn.

Marianne vertaalde een aantal opvoedboeken, waaronder één van mijn lievelingsboeken over omgaan met baby’s: Veilig samen slapen met je baby van James McKenna, dat onlangs in een geheel vernieuwde en uitgebreide editie verschenen is bij uitgeverij Samsara.

Maar Mariannes blikveld is veel breder dan alleen de babyfase van kinderen. De afgelopen jaren heeft Marianne veel onderzoek gedaan naar hoe trauma’s bij kinderen ontstaan en hoe wij dat als ouders kunnen voorkomen. Een belangrijke termen die ze introduceert is: adult supremacy: het domineren van kinderen door volwassen op een schadelijke manier. Ook de term adverse childhood experiences (ingrijpende, ongunstige ervaringen in de kindertijd) zal voorbij komen in het interview.

Kortom, Marianne weet zowel uit de praktijk als begeleider als vanuit de wetenschap wat een veilige omgeving voor baby’s en kinderen is. Maar Marianne is ook moeder van vier volwassen dochters en oma van vijf kleinkinderen. Dus ook die praktijk kent ze van binnen en buiten. We gaan het in dit gesprek hebben over hoe je als ouder een optimale, veilige plek creëert voor je kind. Het gaat over hechting, borstvoeding, samen slapen, verslavingen en je eigen kindertijd onder de loupe nemen. En dat is allemaal ook interessant als je inmiddels geen baby’s of peuters meer in huis hebt.

‘Kinderen gedijen op warme, zorgzame relaties, op ware liefde en oprechte aandacht. Voor volwassenen geldt dat trouwens ook, dus een scherpere focus op hechte relaties ondersteunt de vorming van veerkrachtige individuen en bloeiende gemeenschappen.’ – Marianne Vanderveen-Kolkena

In het interview hebben we het over:

• wat hechting precies is en wanneer een kind veilig of onveilig gehecht is
• waarom het zo belangrijk is dat een kind – en volwassenen – zich veilig voelen
• vier overlevingsstrategieën en hoe die ons lichaam en brein beïnvloeden
• hoe je als ouder een veilige omgeving voor je kind creëert
• waarom het zo belangrijk is je eigen gedragspatronen met compassie te onderzoeken
• waarom please-gedrag voor een kind functioneel kan zijn
• waarom jezelf onderdrukken – of jezelf hebben moeten onderdrukken – tot depressie kan leiden
• waarom stress je immuunsysteem letterlijk aantast
• waarom voor Marianne borstvoeding veel meer is dan alleen voeding
• de kracht van oxytocine en waarom veiligheid en verbinding zo belangrijk zijn voor de productie van dit hormoon
• waarom borstvoeding fysiologisch gezien geen keuze is
• de belangrijke vragen die we onszelf zouden moeten stellen als het gaat over onze kinderen
• hoe we als volwassenen omgaan met mensen die hun stem niet – of niet goed – kunnen laten horen
• het belang van stilstaan bij overgangsfases in het leven en beseffen dat elke overgang een proces is
• hoe je jezelf een goede start als ouder geeft
• waarom het zo belangrijk is dat je kind zich echt gehoord en gezien voelt
• wat je zou moeten weten over met je kind in één bed slapen, ook als je het helemaal niet van plan bent
• waarom het voor een kind gezond is om dichtbij de ouders te slapen
• hoe je voor een fysiek veilige slaapomgeving zorgt
• het wederkerige proces tussen borstvoeding en samen slapen en de voordelen voor vaders
• waarom het eigenlijk onlogisch is dat wij als ouders meestal bepalen wat goed is voor onze kinderen
• wat adult supremacy is en je je hiervan bewust moet zijn als ouder
• ongemakkelijke kennis en waarom we er toch niet omheen kunnen
• waarom bijna elke verslaving terug te brengen tot vroegkinderlijk trauma
• hoe kinderen veerkracht ontwikkelen en wat je daarin als ouder te doen hebt
• de druk op jonge ouders die gezin en werk willen combineren en waarom dat vaak haaks staat op wat kinderen nodig hebben
• waar Mariannes fascinatie voor hechting en een veilige kindertijd vandaan komt
• hoe de woorden die we kiezen tot angst kunnen leiden en waarom angst ons ziek maakt
• Mariannes werk voor huil- en slaaprichtlijnen en waarom ook professionals betere vragen zouden moeten stellen over de behoeftes van het het kind

‘Een situatie waarin de belangen van de volwassene meestal zwaarder wegen dan die van het kind, frustreert de ontwikkeling van een krachtig empathisch vermogen bij het kind. – Marianne Vanderveen-Kolkena

ga verder naar het interview!

Daan Kloeg maakte het prachtige survivalboek voor jong en oud: De Yukon Vuurman. Ik las het deze zomer in één ruk uit en vond het ontzettend jammer toen het uit was. In dit boek vertelt Daan het verhaal vertelt van een jongen van 15 jaar die na een kano-ongeluk wekenlang moet zien te overleven in de wildernis van Noord Canada.

Het is een spannend boek én een survivalgids ineen, want alle technieken die hoofdpersoon Erik toepast om te overleven – van vuur maken en een onderbak bouwen, tot vissen vangen en herten schieten – worden stap voor stap uitgelegd in het boek. En de prachtige tekeningen van Paul Oole maken het helemaal af. Het is een tijd geleden dat ik zo enthousiast was over een jeugdboek.

Maar Daan is in de eerste plaats helemaal geen boekenschrijver. Hij is bioloog, fotograaf, journalist en wereldreiziger. Zijn fascinaties brachten hem op vele plekken van de wereld. Natuurlijk bezocht hij zelf Noord Canada met de kano. Maar hij peddelde ook in Siberië. En wat hem fascineert legt hij vast met de camera. Twee jaar terug reed hij met een 4×4 naar Mongolië om daar de mensen en de omgeving waarin ze leven vast te leggen. Zoals hij zelf zegt: ‘ik wil de mensen laten zien hoe mooi de wereld is, maar ook hoe verschrikkelijk de wereld soms kan zijn…’ Die verschrikking is terug te zien in het prijswinnende boek ‘Silent Witnesses’. In dit boek laat Daan de bewoners van het gebied zien waar eind jaren tachtig de ramp met de Chernobyl kerncentrale plaatsvond.

En Daan is vader van twee – inmiddels volwassenen – zonen. Met zijn zonen ging hij ook op reis onder andere op kanotocht in Alaska. En op de 35.000 kilometer reis naar Mongolië reisden zijn zonen ook een deel mee. De Yukon Vuurman schreef hij ook om kinderen te stimuleren meer naar buiten te gaan en de natuur en het avontuur weer op te zoeken. Kinderen zitten te veel binnen terwijl contact met de natuur goed is voor je motoriek, creativiteit en denkvermogen. Ga mee naar buiten, schrijft hij op zijn website, er is niets mooier dan dat.

In dit gesprek hebben gaan we het natuurlijk hebben over Daans reizen, het boek de Yukon Vuurman en zijn fascinatie voor de natuur. Maar ook staan we stil bij het vaderschap en hoe Daan zijn eigen kinderen heeft meegenomen in die fascinatie voor reizen en natuur. En natuurlijk gaan we het hebben over hoe je kinderen – en jezelf – stimuleert om er meer op uit te trekken.

‘De natuur is zo’n essentieel onderdeel van ons leven. Wij zijn onderdeel van die natuur. Ik wil dat kinderen weten wat het verschil tussen een beuk en een eik en tussen een reiger en een eend. Ik wil dat kinderen naar buiten gaan en gefascineerd worden door die natuur.’ – Daan Kloeg

In het interview hebben we het over:

• hoe je een avontuurlijke kanotocht in de wildernis met kinderen voorbereidt
• wat Daan meemaakte met zijn zonen van 10 en 12 tijdens die kanotocht
• de problemen die ze tegenkwamen op de tocht
• de 4×4 tocht door Azië die hij met zijn vrouw en volwassen zonen maakte
• Daans drijfveer om steeds weer op reis te gaan
• wat je doet als je auto stuk gaat tijdens je rit in onherbergzame gebieden in Iran
• wat Daan over zichzelf en de wereld heeft geleerd tijdens zijn reis in Azië
• hoe Daans passie voor de natuur en fotografie ontstond toen hij jong was
• hoe je een muskusos in de bergen perfect op de foto krijgt
• waarom Daan het boek De Yukon Vuurman schreef
• waarom het belangrijk is dat een kind het verschil weet tussen een eend en een reiger
• de magie van zelf vuur maken
• de survivaltechnieken die Daan in het boek beschrijft
• alle dieren die Daan in het boek verwerkt heeft en die hij ook gezien heeft tijdens zijn eigen tochten
• Daans fascinatie voor de cultuur van de Native Americans en het idee dat alles met elkaar verbonden is
• wat ouders zelf kunnen doen om hun kinderen meer buiten te laten spelen
• waarom Daan in de verboden, radioactieve zone in Chernobyl een fotoproject heeft gedaan
• waarom mensen daar weer zijn gaan wonen – ondanks de straling – en wat Daan met die mensen heeft meegemaakt
• het goede willen doen, ook al is je bijdrage misschien klein
• het prentenboek ‘Kleine Bever en echo’
• hoe je het beeldschermgebruik van je kind zou kunnen beperken
• hoe het is om op je 14e naar Zuid-Frankrijk fietsten
• de ‘sportvakantie’ die Daan met zijn zonen ondernam: in 7 dagen zoveel mogelijk sporten doen
• de avonturen die Daan nog op zijn lijstje heeft staan
• hoe belangrijk het is om rust te vinden in het hectische leven van alledag

‘Eén op de vijf kinderen komt nooit in het bos. En dat is zo jammer. Ouders moeten er meer op uittrekken met hun kinderen. En dan niet zo’n saaie paaltjeswandeling, maar maak er iets leuks van. Ouders moeten het voorbeeld geven.’ – Daan Kloeg

ga verder naar het interview!

Deze aflevering is een beetje anders dan anders, want de rollen worden omgedraaid. In plaats van dat ik een inspirerende gast interview, werd ik zelf geïnterviewd. Lars Limburg en Thyme van Beuken zijn twee jonge pedagogen die in hun podcast Pedagogisch Verantwoord op zoek gaan de juiste manier van opvoeden. Elke aflevering staat in het teken van een opvoedingsthema dat in de maatschappij leeft. De podcast is geschikt voor iedereen die geïnteresseerd is in opvoeden, bekeken vanuit de theorie, vertaald naar de praktijk. 

In het voorjaar van 2020 kwamen Lars en Thyme langs in de Pelmolen in Beek om mij te interviewen over vaderschap, de vadertrainingen, kinderen opvoeden en wanneer je nu een goede vader bent. Een fijn gesprek van ruim een half uur, dat ik ook zeker de moeite waard vind om hier te delen. Check ook vooral de andere afleveringen van de Pedagogisch Verantwoord Podcast op www.pedagogischverantwoord.nl en onder Pedagogisch Verantwoord op alle podcast-apps. Ik wens je veel luisterplezier.

‘We moeten stoppen onszelf en elkaar op te leggen dat we het altijd moeten weten en dat we altijd strek moeten zijn. We zijn niet altijd sterk. En als we dat aan onze kinderen laten zien, dan weten zij dat ze ook niet altijd sterk hoeven te zijn.’ – Jeroen de Jong

In het interview hebben we het over:

• wat de rol van de vader is in de huidige tijd
• hoe je je vaderrol invult nu er minder vaststaande referentiekaders zijn
• hoe je jezelf betere vragen stelt over jezelf en je vaderschap
• wat er gebeurt in de vadertrainingen
• de valkuil van dingen willen fixen
• de kracht van kwetsbaarheid
• de relatie met je eigen ouders
• eigenaarschap nemen over alles wat er in je leven gebeurt en gebeurd is
• hoe je je het beste kunt voorbereiden op de komst van je kind
• de stap van prins naar koning
• dienstbaar zijn aan iets dat groter is dan jijzelf
• de problematiek van gebroken gezinnen en hoe je mensen ondersteunt
• waarom er niet één algemene vaderschapscursus moet komen
• het gewoon maken van het gesprek over vaderschap en opvoeden
• hoe oudere mannen jongere mannen kunnen ondersteunen in het vaderschap
• verbale en fysieke agressie naar je kinderen
• stoppen met oordelen over andere ouders

‘Ik vind het mooi als het moeilijk wordt in de trainingen. Als we bij de pijnpunten komen. Als we komen bij waar het echt over gaat.’ – Jeroen de Jong

ga verder naar het interview!

Ton van der Kroon is de grondlegger van het mannenwerk in Nederland. Hij schreef de bestseller ‘De terugkeer van de koning. Het boek voor mannen over liefde, lust en leiderschap.’ Dit boek verscheen in 1996 en beleeft dit jaar zijn 25 jarige jubileum. En dat is dan ook de directe aanleiding voor dit interview. Want het is uitzonderlijk dat een boek over dit onderwerp al meer dan 25 jaar in druk is, vele oplages heeft gehad en nog steeds actueel is. En dat viert Ton met een nieuwe, bijgewerkte editie.

Het boek inspireerde duizenden mannen om te gaan kijken naar wat voor man ze willen zijn en hoe ze die meer kunnen worden. Inmiddels is het boek in zes talen vertaald, waaronder Hebreeuws en Arabisch. In dezelfde tijd startte Ton, geïnspireerd door het werk van zijn mentor Robert Bly, met workshops en trainingen voor mannen. En daarmee legde hij de basis voor alle mannengroepen, -festivals en -trainingen, die er nu in Nederland zijn. En daar horen de Praktijkvader-trainingen ook zeker bij.

Ton organiseert reizen in Afrika, Azië en Europa waarin hij met deelnemers op zoek naar oude spirituele tradities van de wereld. Hij schrijft daar prachtige boeken en reisblogs over en waarin hij moeiteloos verbanden legt tussen de oude tradities, onze tijd en wat we van elkaar kunnen leren. Naast de bestseller ‘De Terugkeer van de Koning’ schreef Ton meer dan tien boeken. Over relaties, seksualiteit, Maria Magdalena, de graal en zijn reizen. En Ton is vader van een volwassen dochter, Raya.

Tons motto is ‘heal yourself, heal the world’. En er is veel aan de hand in de wereld. Het stormt in de wereld en wat kunnen wij – vooral wij mannen – daaraan doen? In dit interview hebben we het uitgebreid hebben over het boek de ‘Terugkeer van de Koning’. En waarom dat boek na 25 jaar nog steeds actueel is. We hebben het over de 7 soorten mannelijkheid die Ton beschrijft in het boek en die elke man zal herkennen. Wat is volwassen mannelijkheid en geef je dat vorm in je relatie, je seksualiteit, je werk en je vaderschap?

‘Het cruciaal dat je er als man achter komt wat je levensmissie of zielentaak is. Dan snap je wat je rol is en dat je iets belangrijks hebt toe te voegen aan deze wereld. En dan begint het avontuur.’ – Ton van der Kroon

In het interview hebben we het over:

• waarom Ton het boek ‘De terugkeer van de koning’ 25 jaar geleden op het laatste moment toch niet wilde uitbrengen
• de grote verschillen in tijdsgeest tussen 1996 en 2021
• de schaamte bij mannen om kwetsbaar te zijn
• waarom de wereld nu wordt geregeerd door een jongensmentaliteit
• het gebrek aan goede voorbeelden, rolmodellen en betrouwbare vaders
• Tons eigen vader en waarom hij afwezig was
• het belang van afdalen in je eigen onderwereld
• hoe een mannengroep helpt bij het volwassen worden
• waarom we in tijden van crisis teruggrijpen op oude en achterhaalde patronen
• waarom de corona-crisis een collectieve inwijding is en wat we te leren hebben
• hoe we voorbij de polarisatie kunnen kijken
• de 7 archetypen en 7 types van mannelijkheid in ‘De terugkeer van de koning’
• in contact komen met je authentieke zelf en waarom dat beangstigend is
• hoe je de noodzakelijke stap zet van seks hebben naar de liefde bedrijven
• wat we van het archetype de krijger kunnen leren en waarom dit type voor veel mannen anders is
• hoe het leiderschap in de wereld om je heen je uitdaagt om je eigen leiderschap te pakken
• het opbouwen en afbreken van je ego
• waarom het belangrijk is dat je weet wat je zielentaak in dit leven is en hoe je daar achter komt
• het herkennen van je afleidingen en bereid zijn te gaan voelen
• uitspreken wat er op je hart ligt en waarom mannen dat lastig vinden
• het belang van humor en grappen durven te maken
• de kracht van het denken en waarom het hoofd in dienst van het hart staat
• kritisch naar de wereld – en jezelf! – kijken
• de illusie van maakbaarheid en hoe die ons in de weg zit
• hoe we onze rol pakken in dit leven
• waarom het zo belangrijk is dat we contact maken met mannen van oudere én jongere generaties

‘Je moet naar de duisternis toe en de pijn ingaan om uiteindelijk je echte kracht te vinden.’ – Ton van der Kroon

ga verder naar het interview!

Merlijn Twaalfhoven is wereldverbeteraar en kunstenaar met een bijzondere staat van dienst. Sinds zijn opleiding als componist aan het Conservatorium van Amsterdam zoekt hij naar bijzondere plekken om zijn muziek uit te voeren. En dan voor plekken waar iets aan de hand is. Want naast de grote podia van de wereld – van de Carnegie Hall in New York tot het Concertgebouw in Amsterdam –  bracht zijn missie hem onder andere naar vluchtelingenkampen en conflictgebieden over de hele wereld, waar hij met de mensen ter plekke bijzondere uitvoeringen maakte.

Inmiddels ziet hij zichzelf vooral als creatief onderzoeker van complexe en maatschappelijke problemen. Met de Turn Club – een samenwerkingsverband van kunstprofessionals, veranderaars en andere bruggenbouwers – richt hij zich op het aanpakken van urgente vraagstukken met wat Merlijn zelf – de kunstenaarsmindset – noemt. Wat die kunstenaarsmindset precies is waarom iedereen die meer zou moeten ontwikkelen, beschrijft hij in zijn boek ‘Het is aan ons. Waarom we de kunstenaar in onszelf nodig hebben om de wereld te redden.’ Ik kreeg dit boek getipt van een goede vriend en ik was meteen verkocht. Het boek is helder, inspirerend en praktisch. Merlijn schetst een helder beeld van wat wij kunnen doen om deze wereld voor onszelf en de generaties die na ons komen beter te maken. En hij weet waar hij het over heeft. Alle inzichten en tips die Merlijn geeft komen rechtstreeks uit zijn eigen ervaringen met ontmoetingen, uitvoeringen op plekken als Bosnië, Cyprus, Palestina en Syrië.

In dit interview gaan we het natuurlijk hebben over het boek, wat de kunstenaarsmindset is en Merlijns ervaringen tijdens zijn reizen. En ik ben benieuwd hoe Merlijn die kunstenaarsmindset toepast in het grootbrengen, want hij is ook vader van twee kinderen. En zelfs dat klinkt als een avontuur, want het gezin Twaalfhoven woont op een woonboot in de grachten van Amsterdam.

‘We zijn gevoelswezens. We kunnen voelen, ons verwonderen en geraakt worden. Dat vermogen moeten we niet aan professionele kunstenaars over laten, maar dat moeten we juist koesteren en de ruimte geven.’ – Merlijn Twaalfhoven

In het interview hebben we het over:

• met je gezin wonen op een woonboot in Amsterdam
• wat Merlijn heeft geleerd van de lockdown
• de link tussen kunstenaarschap en vaderschap
• hoe Merlijns werk veranderde toen hij vader werd
• hoe je aan je kinderen uitlegt wat voor werk je doet, juist als je veel tijd achter je laptop doorbrengt
• muziek in het leven van je kinderen brengen
• hoe Merlijn zelf in contact kwam met muziek en begon met viool spelen
• waarom kinderen van nature leven vanuit een kunstenaarsmindset
• wat er gebeurt als je muziek en kunst naar conflictgebieden brengt en waarom Merlijn dat jaren deed
• hoe kinderen – en volwassenen – in stress-situaties opbloeien als er muziek gemaakt kan worden
• het vinden van je eigen stem
• hoe je de kunstenaar in jezelf de ruimte geeft, zonder dat je dat muziek hoeft te maken of te kunnen schilderen
• het belang van met een kunstenaarsblik naar de wereld om je heen kijken en hoe je dat meteen kunt gaan doen
• het gevaar van de Dick Bruna-blik in onze opvoeding en maatschappij
• waarom we onszelf zouden moeten ‘herwilderen’ en vooral de vrije ruimte in ons leven zouden moeten opzoeken
• waarom je het in je eentje niet gaat redden
• wat we van de grote religies kunnen leren
• waarom alle mensen ergens spijt van hebben als ze dood gaan
• wat de kunstenaarsmindset kan bieden in onzekere tijden
• het loslaten van efficiëntie en kiezen voor verbinding en verdieping
• van plannen pitchen naar dromen delen
• de waarde van liftend reizen en de kracht van mislukken
• de luxe van geen smartphone hebben
• actief jouw rol spelen in je gemeenschap en de samenleving en hoe je daarmee je kinderen meeneemt

‘Als je je gehoord voelt en je merkt dat jouw verhaal anderen raakt, dan is dat enorm belangrijk voor je zelfvertrouwen. Dat geldt voor mensen in crisissituaties, maar net zo goed voor jongeren in de puberteit. Zij zoeken ook: wat is mijn stem, wat is mijn verhaal en wie luistert er in hemelsnaam naar ons.’ – Merlijn Twaalfhoven

Merlijn is een fantastische en bevlogen verhalenverteller. Hij neemt je mee over de hele wereld en inspireert tot actie. Echt heel fijn om te luisteren!

ga verder naar het interview!